ფეხმძიმობის ტესტი… კურდღლებითა და სხვა ცხოველებით
ნებისმიერ ქალს უნდა ფეხმძიმობის შესახებ რაც შეიძლება ადრე გაიგოს, რათა მშობიარობისთვის ფიზიკურადაც და მორალურადაც უკეთ მომზადების საშუალება ქონდეს, მავნე ჩვევებზე დროულად თქვას უარი, თავი დაანებოს სმას და მოწევას. ბუნებრივია, კაცობრიობის ისტორიაში ფეხმძიმობის დადგენის უამრავი მეთოდია გამოგონილი და მათი უმრავლესობა თანამედროვე, განათლებულ ადამიანს სრულ ველურობად მოეჩვენება.
ძველ საბერძნეთში და ეგვიპტეში ფეხმძიმობის დასადგენად ხორბლისა და ქერის მარცვლებს იყენებდნენ. შედეგი დადებითად მიიჩნეოდა, თუ ქალის შარდთან კონტაქტის შემდეგ ერთი მარცვალი მაინც გაიზრდებოდა. ჰიპოკრატე ვარაუდობდა, რომ თუ ქალი ძილის წინ თაფლიან წყალს დალევდა და ცოტა ხნის შემდეგ მუცელში კრუნჩხვას იგრძნობდა, მისი ფეხმძიმობის ალბათობა მაღალი იყო.
შუასაუკუნეების დროიდან ბევრი სწავლული ამოწმებდა ქალის ფეხმძიმობას ურინოსკოპიის – შარდის კვლევის სრულიად არაეფექტური მეთოდის გამოყენებით. ფეხმძიმობის ტესტების შემუშავებაში უდიდესი გარღვევა 1927 წელს მოხდა, როცა ორმა გერმანელმა გინეკოლოგმა სელმარ აშჰეიმმა და ბერნჰარდ ზონდეკმა დაიწყეს ექსპერიმენტები ჰორმონთან – ადამიანის ქორიონული გონადოტროპინი (Human chorionic gonadotropin (hCG)). ამ დრომდე ფიქრობდნენ, რომ მას ჰიპოფიზის ჯირკვალი აწარმოებდა, 1930 წელს კი დადასტურდა, რომ ქორიონულ გონადოტროპინს პლაცენტა აწარმოებს. ეს აღმოჩენა სასიცოცხლო მნიშვნელობის იყო ფეხმძიმობის დადგენის თანამედროვე მეთოდების განვითარებისთვის, რომლებიც ფეხმძიმობის ადრეულ ეტაპზე ქორიონული გონადოტროპინის დონის მომატებას ეყრდნობა.
1927 წელს ზონდეკმა და აშჰეიმმა ფეხმძიმობის ტესტი თაგვების დახმარებით შექმნეს. ამისთვის ქალის შარდი შეყავდათ დედალ თაგვში და ცხოველს რამდენიმე დღის შემდეგ იკვლევდნენ. თუ თაგვის საკვერცხეები ქალის შარდზე რეაგირებდა, ე.წ. ქორიონული გონადოტროპინი მომატებული იყო, ქალი კი ფეხმძიმე. ტესტი წარმატებული სიახლე იყო, რადგან ფეხმძიმობის ადრეულ ეტაპზე ზუსტად დადგენის საშუალებას იძლეოდა.
ფეხმძიმობის ტესტის შექმნის შემდეგი ეტაპი იყო „კურდღლის ტესტი“ ანუ „ფრიდმანის ტესტი“, რომელიც 1931 წელს მაურიციო ფრიდმანმა და მაქსველ ლაფემმა შეიმუშავეს პენსილვანიის უნივერსიტეტში. ეს ტესტიც იგივე პრინციპით ტარდებოდა. პროგრამის ფარგლებში გამოყენებულ ყველა ცხოველს ქირურგიული გზით იკვლევდნენ და ისინი, ბუნებრივია, ოპერაციის მერე იღუპებოდნენ. ეს პროცედურა ცხოველის მოკვლის გარეშეც შეიძლებოდა შესრულებულიყო, მაგრამ ექიმებს ზედმეტი ხარჯის გაღება და დავიდარაბა არ სურდათ.
შემდეგი კი იყო ლანსელოტ ჰოგბენის მიერ დანერგილი ტესტი ბაყაყების დახმარებით, რომლის დროსაც ცხოველის მოკვლა არ იყო საჭირო. ბაყაყში შეყავდათ ქალის შარდი და თუ ის 24 საათში კვერცხს დადებდა, ტესტი დადებითი იყო. ამ მეთოდს „ბუფო ტესტი“ ეწოდა ბაყაყის იმ ჯიშის პატივსაცემად, რომელსაც ცდებისთვის იყენებდნენ. „ბუფო ტესტი“ 1950 წლებამდე იყო აქტუალური.
თანამედროვე მედიცინა ცოცხალი ცხოველების ბარბაროსული გამოყენებისგან შორსაა, თუმცა „კურდღლის“ ტესტი მედიცინის განვითარების მნიშვნელოვან ეტაპად არის აღიარებული.