როცა თინეიჯერს სწავლა ეზარება — რას ურჩევს მშობლებს ცნობილი ფსიქოლოგი
ცნობილი ამერიკელი ფსიქოლოგი, მოზარდობის ასაკის ერთ-ერთი ყველაზე ავტორიტეტული მკვლევარი ლორენს სტაინბერგი წლებია სწავლობს თინეიჯერების მოტივაციას, პასუხისმგებლობის განცდასა და ოჯახურ ურთიერთობებს. მისი თქმით, „ზარმაცობა“ მოზარდებში ხშირად არა ხასიათის ნაკლია, არამედ განვითარების ბუნებრივი ეტაპი, ემოციური გადაღლა ან მშობლის არასწორი სტრატეგიის შედეგი.
სტაინბერგი მშობლებს შემდეგ პრაქტიკულ რეკომენდაციებს აძლევს:
• ნუ მიაწერთ პრობლემას „ზარმაცობას“
ფსიქოლოგის თქმით, თინეიჯერისთვის იარლიყის მიწებება („ზარმაცი ხარ“, „არ გინდა სწავლა“) პრობლემას ამწვავებს. ხშირ შემთხვევაში მოზარდი მოტივაციის ნაკლებობას, შფოთვას, თვითშეფასების პრობლემებს ან გადატვირთვას განიცდის.
• დააწესეთ მკაფიო, მაგრამ რეალისტური მოლოდინები
მოზარდმა ზუსტად უნდა იცოდეს, რას ელიან მისგან. ბუნდოვანი მოთხოვნები ან ზედმეტად მაღალი სტანდარტები დემოტივაციას იწვევს. წესები უნდა იყოს გასაგები და ასაკის შესაბამისი.
• პასუხისმგებლობა დააკისრეთ, კონტროლი შეამცირეთ
სტაინბერგის კვლევების მიხედვით, ზედმეტი კონტროლი თინეიჯერში წინააღმდეგობას აჩენს. უკეთესი შედეგი მიიღწევა მაშინ, როცა მშობელი პასუხისმგებლობას ეტაპობრივად გადასცემს და გადაწყვეტილებების მიღებაში შვილს ჩართავს.
• ინტერესის პოვნა ნიშნებზე უფრო მნიშვნელოვანია
მხოლოდ შეფასებებზე აქცენტი მოზარდს სწავლას აშორებს. ფსიქოლოგი ურჩევს მშობლებს, დააინტერესონ შვილი კონკრეტული საგნის პრაქტიკული მნიშვნელობით — როგორ გამოადგება ცხოვრებაში, პროფესიაში, მომავალში.
• ემოციური მხარდაჭერა პირველ ადგილზე დააყენეთ
თინეიჯერისთვის მნიშვნელოვანია იცოდეს, რომ მშობლის სიყვარული და მხარდაჭერა აკადემიურ წარმატებაზე არ არის დამოკიდებული. უსაფრთხო ემოციური გარემო მოტივაციის ერთ-ერთი მთავარი წყაროა.
• მაგალითი თავად იყავით
სტაინბერგი ხაზგასმით აღნიშნავს, რომ ბავშვები ნაკლებად უსმენენ სიტყვებს და მეტად აკვირდებიან ქცევას. თუ მშობელი პასუხისმგებლობით ეკიდება საკუთარ საქმეს, სწავლასა და განვითარებას, მოზარდიც ამ მოდელს ითვისებს.
• დაინახეთ პროგრესი და არა მხოლოდ შეცდომები
მცირე წარმატებების აღიარება მოზარდში ძალისხმევის გაგრძელების სურვილს აჩენს. მუდმივი კრიტიკა კი უკუშედეგს იძლევა.
ფსიქოლოგის მთავარი გზავნილი მშობლებისთვის ასეთია:
თინეიჯერში მოტივაციას ბრძანებები ვერ გაზრდის — ის ყალიბდება ნდობით, დიალოგით და პასუხისმგებლობის სწორად გადანაწილებით.