მისაღებია თუ არა ქუჩაში საეკლესიო სანთლის შეძენა
წმინდა სანთლებს მართლმორწმუნე ქრისტიანები სხვადასხვა დროს ანთებენ. ვიდრე სანთელთან დაკავშირებით “გზის” მკითხველთა პერიოდულად დასმულ კითხვებს ვუპასუხებთ, საეკლესიო მსახურების დროს სანთლების დანთების სიმბოლურ მნიშვნელობას შევეხებით – ქრისტიანული მოძღვრებით, უფალი იესო ქრისტე მოვიდა ჩვენთან, რათა ჯოჯოხეთის – მარადიული სიბნელის ტყვეობიდან დავეხსენით და ჩვენთვის ნათელში, ცათა სასუფეველში დამკვიდრების გზა ეჩვენებინა. საეკლესიო მსახურების დროს სანთლები ინთება ნიშნად ქრისტეს მიერ სიკვდილისა და მარადიული სიბნელის სამყაროს დათრგუნვისა და გამოხატავს ამ უზენაესი გამარჯვებით გამოწვეულ სიხარულსა და ზეიმს…
არქიმანდრიტი მაკარი (აბესაძე):
– ტაძარში შესვლისას სანთელს ვანთებთ იმ დანიშნულებით, რაც ზოგადად სანთლის დანთებას აქვს. გარდა ამისა, ტაძარში შესვლისას, სანთლის შეძენა არის საეკლესიო შესაწირავი – როდესაც ადამიანი სანთლის საფასურს იხდის, ნებაყოფლობით სწირავს თავის შრომის ნაწილს ღმერთს და მის საყდარს, რაც ღვთისგან დადგენილი პასუხისმგებლობაა და ყველა ადამიანს ევალება. როდესაც ადამიანი სანთელს ქუჩაში ყიდულობს, ეს არ არის შესაწირი, ამას არა ღვთისთვის, არამედ საკუთარი სურვილის დასაკმაყოფილებლად აკეთებს, – რომ ნაკლები თანხა გადაიხადოს. ამგვარი მიდგომით ადამიანი ავლენს, რომ ღვთისთვის ცოტა მეტი თანხის გაღება ენანება. რას ხმარდება ტაძარში შეძენილი სანთლის თანხა? – საღვთო საქმეებს – ეკლესიის მსახურთ, გაჭირვებულებს… ანუ ეკლესია წყვეტს, როგორ განკარგოს ეს თანხა და სწორედ ამის გამოა საჭირო, რომ ადამიანმა საეკლესიო ნივთები, სანთლები, საეკლესიო ლიტერატურა ტაძართან არსებულ საეკლესიო მაღაზიაში შეიძინოს. შეიძლება, ვინმე შემოგვედაოს – იმ ადამიანსაც ხომ უჭირს მატერიალურად, რომელიც სანთლებს ქუჩაში ყიდის და მათთან სანთლის შეძენითაც ხომ შევეწევით გაჭირვებულებსო, მაგრამ ეს არამართებული მოსაზრებაა. თუ გაჭირვებულია, შეუძლია, სხვა რამ გაყიდოს. ამგვარი ქმედებით ადამიანი ეკლესიას ართმევს და ამის გამო არც ჩვენ ჩაგვეთვლება მათგან სანთლის ყიდვა მოწყალებად. პირიქით – დანაშაულია, თუ სურვილი გვაქვს, ასეთ ადამიანზე მოწყალება გავიღოთ, ეს არ გვეკრძალება, მაგრამ არა – მისგან სანთლის შეძენით, არამედ ისე შევეწიოთ, თანხით. შესაძლოა, ვინმე იმაშიც შემოგვედაოს – რაში იყენებს ეკლესია სანთლის თუ სხვა საეკლესიო დანიშნულების ნივთების გაყიდვის სანაცვლოდ შემოსულ თანხასო? – თუკი ჩვენ, ეკლესიის წევრები არადანიშნულებისამებრ ვიყენებთ, ამას უფალი ჩვენ მოგვკითხავს. ერისკაცთ კი თავიანთი დანაშაული მოეკითხებათ.
– არსებობს აზრი, რომ არ შეიძლება კენტი რაოდენობის სანთლების დანთება. ეს მართლაც ასეა? საერთოდ, აქვს თუ არა მნიშვნელობა, რა რაოდენობის სანთელს დავანთებთ?
– ეს არის ცრურწმენა. ამდენად, რელიგიურ საფუძველს მოკლებულია. ადამიანს შეუძლია დაანთოს იმდენი სანთელი, რამდენის შეძენის სურვილი და შესაძლებლობაც აქვს. უმჯობესია, ავანთოთ ერთი სანთელი და მის წინაშე ვილოცოთ გულისყურით და უფალს ვევედროთ, ვიდრე
ათი ან მეტი სანთელი შევიძინოთ, ყველა სასანთლესთან ავანთოთ და მაშინვე გავიდეთ ტაძრიდან. შესაძლოა, ადამიანს საერთოდაც არ ჰქონდეს სანთლის შეძენის საშუალება, მაგრამ ეს არ უნდა იქცეს ტაძარში შესვლის დამაბრკოლებელ მიზეზად. ასეთ შემთხვევაში შეგვიძლია, სხვების მიერ დანთებული სანთლების წინაშე ვილოცოთ.
– რატომ ითვლება ცვილის სანთელი საუკეთესო შესაწირავად? აქვს თუ არა რაიმე განსაკუთრებული მნიშვნელობა ცვილის სანთლის შეძენას და მის წინაშე ლოცვას?
– ცვილის სანთელი საეკლესიო დანიშნულებით გამოიყენება ისტორიულად – ძველად მხოლოდ ცვილისგან დამზადებულ სანთელს ანთებდნენ. რა თქმა უნდა, იყო შესაძლებლობა, რომ ცხოველური ცხიმისგანაც დაემზადებინათ სანთელი, მაგრამ ის არ გამოიყენებოდა ეკლესიური დანიშნულებით იმის გამო, რომ ახალი აღთქმის პერიოდში სისხლიანი მსხვერპლშეწირვა დასრულდა. თანამედროვე პერიოდში, ტექნიკის განვითარებასთან ერთად უამრავი სხვა მასალისგან წარმოებული სანთელი გაჩნდა – პარაფინის, კარტოფილის თუ სხვადასხვა ნივთიერებისგან დამზადებული, მაგრამ სასურველია, სანთელი ცვილისგან იყოს დამზადებული. პირველ რიგში იმის გამო, რომ ეს არის ტრადიციული, ასევე, თუ დაუკვირდებით, გარეგნულადაც, სურნელებითაც, პრაქტიკული გამოყენების თვალსაზრისითაც, ცვილის სანთელი გაცილებით უკეთესია, მაგრამ არც იმის თქმა შეიძლება, რომ სხვა მასალისგან დამზადებული სანთლების ანთება დაუშვებელია ან ამით რაიმე დაგვიშავდება. ამგვარი დამოკიდებულება უკვე ფანატიზმია.
წყარო: ჟურნალი გზა