დეპრესია შეიძლება გამოვლინდეს მრავალი ფორმით და შეიძლება გამოწვეული იყოს მრავალი მიზეზით. დეპრესიის ტიპებისა და სიმპტომების იდენტიფიცირება პირველი ნაბიჯია განკურნებისკენ.
1. სიტუაციური დეპრესია
სიტუაციური დეპრესია ჩნდება, როდესაც გიჭირთ თქვენს ცხოვრებაში მოულოდნელ ან სტრესულ მოვლენასთან გამკლავება, როგორიცაა განქორწინება, სამსახურის ან საყვარელი ადამიანის დაკარგვა, კარიერის შეცვლისას ან ახალ ქვეყანაში გადასვლისას. ფსიქოლოგები იხსენიებენ მას, როგორც “სტრესზე რეაგირების სინდრომს” და მათ შეუძლიათ დაგეხმარონ ამ გარდამავალ ფაზაში კონსულტაციისა და ფსიქოთერაპიის საშუალებით.
2. ძირითადი დეპრესიული აშლილობა
ძირითადი დეპრესიული აშლილობა დეპრესიის ყველაზე გავრცელებული ფორმაა.
თუ თქვენ გრძნობთ ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან რომელიმე ხუთ ან მეტ სიმპტომს დიდი პერიოდის განმავლობაში, სულ მცირე, ორი კვირის განმავლობაში, თქვენ სავარაუდოდ განიცდით მსხვილ დეპრესიულ აშლილობას:
- უძილობა ან ზედმეტი ძილი,
- უიმედობის ან პესიმიზმის განცდა,
- დანაშაულის, სირცხვილის ან უღირსობის გრძნობა,
- გაღიზიანების ან მოუსვენრობის შეგრძნება,
- ჭარბი კვება ან მადის დაკარგვა,
- ინტერესის დაკარგვა აქტივობების მიმართ, რომლებიც ოდესღაც გსიამოვნებდათ,
- სიცარიელის და მწუხარების მუდმივი განცდა.
ამ სიმპტომების სიმძიმე განსხვავდება ადამიანებში. ამან შეიძლება გააფუჭოს თქვენი მუშაობის, ძილის, სწავლის, ჭამის ან ზოგადად, ცხოვრების უნარი. ამ ტიპის დეპრესიის მკურნალობა შესაძლებელია ფსიქოთერაპიის ან ანტიდეპრესანტების საშუალებით.
3. ტკივილი/დაზიანება/დაავადება
ადამიანები, რომლებსაც აწუხებთ ქრონიკული დაავადებები, ხშირად აწყდებიან დეპრესიას ან შფოთვას, რომლებიც გამოწვეულია ამ დაავადებების გამო, ემოციური და ფიზიკური სტრესის გავლენით.
სასაუბრო თერაპიასა და მედიკამენტებს შეუძლიათ დაავადების წინააღმდეგ ბრძოლა.
4. მშობიარობის შემდგომი დეპრესია
ქალებს, რომლებსაც აქვთ მძიმე დეპრესია მშობიარობიდან რამდენიმე კვირა და თვე, შესაძლოა აღენიშნებოდეთ პერიპარტალური დეპრესია.
ქალების თითქმის 10-15% განიცდის მშობიარობის შემდგომ დეპრესიას. მკურნალობა შესაძლებელია ფსიქოლოგთან კონსულტაციისა და ფსიქოთერაპიის საშუალებით.
5. სეზონური, აფექტური აშლილობა
სეზონური ემოციური აშლილობა არის დეპრესიის ტიპი, რომელიც ხდება კონკრეტულ სეზონებში, როგორიცაა ზამთარი ან ზაფხული. ითვლება, რომ მზის ნაკლებობამ შეიძლება გამოიწვიოს განწყობის შეცვლა და გაღიზიანება.
მკურნალობა შეიძლება ანტიდეპრესანტებით ან მსუბუქი თერაპიით, რომელიც მოითხოვს, რომ იჯდეთ სპეციალური კაშკაშა ყუთის წინ დაახლოებით 15-30 წუთის განმავლობაში, ყოველდღე.
6. ტრავმაზე დაფუძნებული ან პოსტტრავმული სტრესული აშლილობა
ეს არის ფსიქიკური აშლილობა, რომელიც შეიძლება განვითარდეს, როდესაც ადამიანი განიცდის ან შეესწრო ტრავმულ მოვლენებს, როგორებიცაა სექსუალური ძალადობა, ომი, უბედური შემთხვევა ან სხვა სიცოცხლისათვის საშიში სიტუაციები. სიმპტომები შეიძლება მოიცავდეს კოშმარებს, შფოთვას ან პანიკას.
მისი განკურნება შესაძლებელია სასაუბრო თერაპიით, ანტიდეპრესანტებით და შფოთვის საწინააღმდეგო მედიკამენტებით.
7. ნივთიერებით გამოწვეული განწყობის აშლილობა
გამოწვეულია სამედიცინო მედიკამენტების ბოროტად გამოყენების გამო. ზოგიერთ წამალს აქვს პოტენციალი, სერიოზულად იმოქმედოს თქვენს ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე. ამ წამლების არასასურველმა ეფექტებმა შეიძლება გამოიწვიოს მანიაკალური ან ქრონიკული დეპრესია.
რეაბილიტაცია, მედიკამენტები და სასაუბრო თერაპია დაგეხმარებათ ყველა სიმპტომის მოშორებაში.
8. ფსიქოზური აშლილობა
ფსიქოზური დეპრესიის მქონე ადამიანები განიცდიან მძიმე დეპრესიას „ფსიქოზურ“ სიმპტომებთან ერთად, როგორებიცაა:
- ჰალუცინაციები,
- ბოდვები,
- პარანოია.
მისი მკურნალობა შესაძლებელია სასაუბრო თერაპიის, ანტიდეპრესანტებისა და ანტიფსიქოზური საშუალებების კომბინაციით.